Cậu – một sinh viên năm ba Đại học Kinh tế – thành lập công ty Nông sản an toàn chuyên cung cấp rau quả Vietgap tại chợ truyền thống. Cậu thuê nhà, khởi nghiệp bằng một quầy rau nhỏ trên lề đường của một chợ tự phát ở quận Gò Vấp.
Công ty chỉ có vài người, đa phần là sinh viên vừa học vừa làm, chỉ có tôi là đã ngoài ba mươi – lớn tuổi nhất trong bọn. Mọi người tất bật từ bốn giờ sáng với công việc nhận hàng, đặt hàng, nhập kho, xuất kho, bảo quản, vận chuyển, đứng quầy bán rau… Không khí trong nhà lúc nào cũng vui vẻ, đầy ắp tiếng cười… ấm áp như một gia đình. Tất cả xuất phát từ sự quý mến cậu trưởng nhóm – người có đôi mắt sáng rực.
Điều tôi nhớ nhất là ánh nhìn của cậu khi tương tác với mọi người. Mỗi khi nói chuyện, cậu nhìn vào mắt tôi và im lặng lắng nghe từ đầu đến cuối. Điều này làm tôi không còn e dè, lo sợ phán xét tốt xấu. Ánh nhìn đó làm tôi trở nên trung thực với cảm xúc mình đang có, và cứ nói hết những gì đang nghĩ.
Tôi hỏi cậu: “Sao mỗi lần nói chuyện, chị đều thấy em nhìn mọi người một cách chăm chú, đầy thiện chí mà không tỏ một thái độ nào, dù người đang nói với em nhiều khi đang cáu bẳn hay lo lắng?”
Cậu nói: “Chị à, bên trong mỗi người đều có nhiều đức tính tốt, khi nhìn họ, em chỉ nghĩ về những điều đó thôi. Còn những gì họ đang biểu hiện, chỉ là tạm thời, vì họ đang bị áp lực của công việc”. Cậu gọi đó là ánh nhìn trong suốt.
Có lần, cậu nhân viên vận chuyển định bao biện một chuyện gì đấy, khi bắt gặp ánh nhìn của cậu trưởng nhóm, cậu ấy buột miệng: “Anh đừng nhìn em với ánh mắt đó. Anh tưởng anh có uy lực lắm hả?”. Cậu trưởng nhóm vẫn chỉ nhìn và mỉm cười, nhưng cậu nhân viên thì không còn ý định nói dối nữa.
Thật thú vị! Tôi hiểu vì sao cậu nhận được sự hợp tác của rất nhiều người. Mọi người đều thích ở gần cậu và trò chuyện với cậu. Chỉ cần nhìn vào điểm mạnh của mọi người, tự khắc điểm yếu của họ tan biến. Một cái nhìn thông thái và đầy yêu thương.
Khi ta nhìn mọi người với vẻ đẹp tâm hồn của họ, điểm mạnh của họ, với tiềm năng bên trong họ, tự khắc họ quay trở lại con người thật của họ hoặc họ muốn trở nên như những gì ta nghĩ về họ. Để có ánh nhìn đó, nó xuất phát từ suy nghĩ bên trong ta trước.
Nghĩa là tôi nghĩ về những điểm mạnh của họ trước khi tôi trò chuyện với họ, tôi nghĩ về vẻ đẹp nội tâm trong sáng của họ trước khi tôi tương giao với họ. Những suy nghĩ này sẽ điều chỉnh thái độ, cách nhìn của ta với mọi người, và làm nền cho mọi mối quan hệ tốt đẹp, bền vững. Điều chúng ta cần là thực hành một cách thường xuyên để nó trở thành một thói quen.
Sau này, khi học về thiền định thiết thực, tôi hiểu rõ hơn về ánh nhìn đó, ánh nhìn xuất phát từ nội tâm trong sáng của người nhìn. Tôi có chia sẻ với một bạn về thực hành cách mình nhìn người khác, bạn hỏi: “Vậy có giả tạo không chị, trong khi mình thấy rõ ràng họ không tốt mà?”.
Tôi nói: “Mình nhìn vào sự thật của họ mà, đâu có giả tạo. Chẳng phải ai mới sinh ra cũng đã từng rất trong sáng, thánh thiện đó sao? Chỉ là qua thời gian trải nghiệm cuộc sống, họ mới bị ảnh hưởng và du nhập những đức tính không lành mạnh mà thôi”